Podsumowanie Imprez Kowalskich w Wojciechowie

W dniach 27 czerwca – 09 lipca 2023 r. w Wojciechowie odbyły się XXIX Ogólnopolskie Warsztaty Kowalskie, natomiast w dniach 7 – 9 lipca zorganizowane zostały Ogólnopolskie Targi Sztuki Kowalskie.

W XXIX Ogólnopolskich Warsztatach Kowalskich wzięło udział szesnaście osób z terenu całej Polski w wieku od 18 do 52 lat. Były to osoby w większości zawodowo związane  z pracą w metalu  – początkujący kowale, ślusarze i metaloplastycy, ale również osoby na co dzień zajmujące się bardzo odległą od kowalstwa działalnością m.in. ale także programista, dojarz czy biotechnolog. Adepci sztuki kowalskiej nabywali i doskonalili swoje umiejętności pod kierunkiem mistrzów z województwa podkarpackiego: Andrzeja Słowika, Kazimierza Kudły i Stanisława Wozowicza. Podczas Warsztatów uczestniczyli w zajęciach teoretycznych oraz praktycznych, poznając podstawowe techniki oraz narzędzia kowalskie i inne urządzenia związane z pracą kowala. Wysłuchali wykładów o historii kowalstwa, przepisach prawnych w prowadzeniu kuźni,  marketingu,  projektowaniu wyrobów kowalskich oraz o  rekonstrukcji historycznych wyrobów kowalskich na bazie kanonów średniowiecznych. Odwiedzili również Kuźnię Romana Czernieca gdzie obejrzeli wyposażenie tradycyjnego warsztatu oraz pokaz wykuwania podkowy. W ramach nauki organizowane były pokazy, podczas których instruktorzy prezentowali uczniom min. wykonywanie i regenerację narzędzi kowalskich oraz zabezpieczania wyrobów przed korozją.  Każde zajęcia poprzedzone były instruktażem ze szczegółowym omówieniem wykonywanej czynności bądź operacji. Zajęcia trwały po 9 godzin dziennie. Zwiedzając Muzeum Kowalstwa uczniowie zapoznali się z dawnymi narzędziami używanymi w kuźni oraz z technikami zdobienia i kucia metalu na przykładzie wyrobów mistrzów kowalstwa z Polski i zagranicy.

Podczas zajęć praktycznych młodzi kowale wykonywali różne prace, na podstawie których poznawali kolejne techniki kowalskie. W tym roku powstały tradycyjne gwoździe kowalskie, podkowy, zawiasy, a także kwiaty, krzyże i świeczniki.  Kucie każdej z prac pozwalało przećwiczyć przynajmniej trzy poznane podstawowe operacje kowalskie. Mistrzowie Warsztatów na czele ze Stanisławem Wozowiczem wykonywali również Figurę Jezusa Frasobliwego, która została wręczona jako prezent dla Ks. Jana Hałasy,  odchodził z Parafii Wojciechów na emeryturę.

Kulminacją imprez kowalskich były Ogólnopolskie Targi Sztuki Kowalskiej organizowane
w dniach 7 – 9 lipca 2023 r. podczas których niemal 50 kowali artystów z całej Polski a także z Czech i Węgier, uczestniczyło w wykładach i pokazach oraz startowało w konkursie kowalstwa artystycznego. Podczas „Sympozjum nt. „Dobre praktyki ochrony i upowszechniania tradycyjnego kowalstwa artystycznego i użytkowego”, w ramach którego będą przeprowadzone wykłady „Krzyże i ogrodzenia cmentarne na polskiej wsi. Techniki i wzory w kowalskich wyrobach sepulkralnych” przeprowadzony przez Pawła Spyrczyńskiego oraz „Projektowanie i wizualizacja kowalskich wyrobów artystycznych”
w wykonaniu Adama Stachowicza .

W godzinach popołudniowych odbyło się również Walne Zebranie Stowarzyszenia Kowali Polskich, podczas którego oprócz omówienia spraw bieżących, uczczono Jubileusz 20 lecia działalności tej organizacji.

W drugim dniu Targów mistrzowie zmierzyli się w konkursie kowalstwa artystycznego
i w konkursie o Nagrodę Kowali Polskich. Jako pracę domową kowale do oceny przedstawili KOSZ ULICZNY wykuty zgodnie ze sztuką kowalską. Natomiast temat pracy wykonywanej
w Wojciechowie ogłoszony został na spotkaniu organizacyjnym w przeddzień konkursu. W tym roku była to dekoracyjna podpora do kwiatów ogrodowych. Do konkursu przystąpiło 16 drużyn. Kucie odbywało się w trzech turach czasowych każda po 3 godziny. Zarówno tury jaki kowadła były losowane.  Jednocześnie przez cały dzień trwał pokaz „Kowalskie Dzieła Sztuki – od projektu do realizacji”   w ramach którego uczestnicy Warsztatów pod kierunkiem Adama Stachowicza wspólnie projektowali oraz wykuwali pracę wspólną. Uroczyste rozpoczęcie Ogólnopolskich Targów Sztuki Kowalskiej, odbyło się w sobotę, 9 lipca ok. godz. 9.00. O godzinie 9.00 rozbrzmiał uroczysty marsz kowalski grany na kowadle przez Kowali z Węgier. Po tym kowale ubrani w jednolite koszulki okolicznościowe przystąpili do konkursu kowalstwa artystycznego. Pracowali pod czujnym okiem jury w skład którego wchodzili – Wojciech Kowalczuk, etnograf z Białegostoku, Paweł Spyrczyński  – konserwator zabytków, plastyk oraz mistrzowie kowalstwa  Andrzej Słowik i Kazimierz Kudła. Przy ocenie prac konkursowych jury brało pod uwagę zastosowanie tradycyjnych technik kowalskich i wierność tradycji regionalnej, poziom techniczny i artystyczny wykonanej pracy, estetykę i bogactwo formy, wkład pracy w jej wykonanie, funkcjonalność pracy.

Na scenie przy Wieży prezentował się Klub Seniora z Wojciechowa a następnie Zespół „Prosto z Pola”. Nową atrakcją szczególnie dla najmłodszych uczestników imprezy były gry, zabawy
i konkursy kowalskie przeprowadzone przez animatora Krzysztofa Gaczyńskiego z Wałbrzycha z pomocą Andrzeja Romulewicza z Częstochowy.

Pod koniec dnia wszyscy kowale zebrali się w Wieży  aby oddać swój głos na prace wykonane przez swoich kolegów. Głosowali na kosz uliczny oraz na podporę do kwiatów Przeliczone głosy wyłoniły zwycięzców Nagrody Kowali Polskich w tych dwóch kategoriach. Nagrodę tę ufundowało Stowarzyszenia Kowali Polskich.

Wieczorem kowale oraz zaproszeni goście spotkali się na wspólnym ognisku, a dla licznie zgromadzonej publiczności przy Wieży Ariańskiej zagrały zespoły Nie Okiem Znani oraz Disco Boys. Do późnych godzin nocnych mieszkańcy Gminy Wojciechów i okolicznych miejscowości bawili się na  dyskotece.

W niedzielę 9 lipca, jury omówiło, prace wykonane podczas konkursu kowalstwa artystycznego. Konstruktywne spostrzeżenia dotyczące techniki wykonania i zdobienia, a także zachowania zasad funkcjonalności i estetyki koszy ulicznych i podpór na kwiaty były dla kowali bogatym źródłem wiedzy. O godz. 11.00 kowale spotkali się przy kuźni aby razem udać się na mszę św. w ich intencji. Ksiądz podziękował kowalom za dar dla kościoła –  kosz uliczny wykonany przez Marka Banasiaka.

Po mszy, barwny korowód prowadzony przez Orkiestrę Dętą OSP w Wojciechowie na czele z małymi Cheerleaderkami przygotowanymi przez Karolinę Gajowiak udał się na plac przy Wieży Ariańskiej, gdzie odbywała się dalsza część Targów. Zgromadzeni widzowie wysłuchali koncertu  Orkiestry Dętej a także brali udział w Konkursie Publiczności na najpiękniejszy Kosz Uliczny.

O godzinie 14.00 nastąpiło uroczyste zakończenie XXIX Ogólnopolskich Warsztatów Kowalskich oraz Ogólnopolskich Targów Sztuki Kowalskiej. Podczas imprezy były wręczane nagrody przyznane przez Zarząd Województwa Lubelskiego z okazji jubileuszu Muzeum Kowalstwa oraz 20-lecia Stowarzyszenia Kowali Polskich.

Decyzją mistrzów – nauczycieli wszyscy uczestnicy Warsztatów otrzymali nagrody rzeczowe. Były to pamiątkowe młotki, na których mistrzowie złożyli podpisy oraz skrzynki narzędziowe i koszulki okolicznościowe. Za szczególna postawę koleżeńską  nagrodę ufundowaną przez Karczmę Biesiada Barbary i Włodzimierza Czernieców dla Mikołaja Przybyszewskiego z Pławy Dolnej woj. dolnośląskie.

W konkursie kucia artystycznego rozgrywanym podczas Ogólnopolskich targów Sztuki Kowalskiej ze względu na dużą różnorodność wykonywanych prac jury w tym roku postanowiło przyznawać nagrody w dwóch kategoriach.

Za pracę domową – kosz uliczny, jury przyznało I Nagrodę dla Frantiska Kalab z Czech II, Nagrodę dla Tomasza Peplinskiego z Lniano woj. kujawsko – pomorskie, III Nagrodę w wysokości dla Ondry Straka z Czech. Nagrodę Specjalną  – Kowadło Firmy Perun za wyjątkowy charakter pracy  dla Laszlo Vajda  z Węgier.

Trzy wyróżnienia I stopnia przyznano dla: Andrzeja Kosakowskiego z Dobrocieszy woj. małopolskie, Tomasza Ortyla z Kokuszki woj. małopolskie, Janusza Stepniewskiego z Warszawy woj. mazowieckie.

9 wyróżnień otrzymali Piotr Spallek z Nysy woj.opolskie, Andrzeja Dzwonkowskiego  z Wałycza woj. kujawsko – pomorskie,  Bartłomiej Gazda z Tuszymy woj. podkarpackie, Radek Medricky z Czech, Andreas Billert z Poznania, Marcin Cimek ze Strachosławia woj. lubelskie, Marek Banasiak z Siedlina woj. mazowieckie, Zdzisław Mejsak z Kościan woj. wielkopolskie, Mirosław Zator z Opola. Wszyscy uczestnicy otrzymali dyplomy pamiątkowe oraz książki ufundowane przez Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Lublinie. Pomocnicy kowali otrzymali farby ufundowane przez Polifarb Łódź. Fundatorem nagród pieniężnych był Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W kategorii „Dekoracyjna podpora do kwiatów ogrodowych” komisja postanowiła przyznać I Nagrodę dla Andreasa Billerta z Poznania woj. wielkopolskie, Dwie równorzędne II Nagrody nagrodę dla: Laszlo Vajda z Węgier, Bartłomieja Gazdy z Tuszymy woj. podkarpackie, Dwie równorzędne III Nagrody dla Tomasza Peplinskiego z Jędrzejowa woj. kujawsko – pomorskie Ondra Straka z Czech.

Nagrodę Kowali Polskich przyznawali sami kowale głosując na pracę swoich kolegów. Stowarzyszenie Kowali Polskich przekazując finanse na ten cel zdecydowało, że Nagroda będzie również przydzielana w dwóch kategoriach. W wyniku głosowania kowali w kategorii Kosz Uliczny Pierwszą nagrodę otrzymał Tomasz Peplinski z Jędrzejewo woj. kujawsko – pomorskie zdobywając 19 punktów, Drugą nagrodę otrzymał Ondrej Straka z Czech zdobywając 17 punktów, trzecią nagrodę otrzymał Frantisek Kalab z Czech zdobywając 16 punktów.

Natomiast w kategorii „Dekoracyjna podpora do kwiatów ogrodowych” kowale przyznali I  Nagrodę Tomaszowi Peplinski z Jędrzejewo woj. kujawsko – pomorskie dając mu 27 punktów, II Nagrodę otrzymał Andreas Billert z Poznania woj. wielkopolskie zdobywając 19 punktów.

W Konkursie Publiczności spośród 134 oddanych głosów, największą popularność i I nagrodę zdobył Laszlo Vajda z Węgier zdobywając 37 głosów. II Nagrodę zdobył Andrzej Dzwonkowski z Wałycza woj. kujawsko – pomorskie, zdobywając 23 głosy.

Kowale otrzymali nagrody ufundowane przez Zakłady Metalowe Spółdzielnia Pracy „STALMECH” z Kielc oraz Karczmę Biesiada Barbary i Włodzimierza Czernieców.

Ogromne zaangażowanie w organizację imprezy wykazało Stowarzyszenie Kowali Polskich świadcząc pomoc merytoryczną i doradczą. Członkowie Stowarzyszenia Kowali Polskich otrzymali koszulki okolicznościowe i naszywki z logo organizacji.

Kosze uliczne oraz podpory do kwiatów ogrodowych będą zamontowane na terenie Wojciechowa
i będą zdobić wieś kowalską. Wybrane prace trafią również do Muzeum Kowalstwa. Stanowić one będą dla młodych pokoleń doskonały przykład regionalnego wzornictwa i tradycyjnego sposobu kucia, będą również żywą reklamą swoich wykonawców.

Po uroczystym rozdaniu nagród na scenie prezentowały się zespoły: Kapela Wojciechowska, Capitan Folk, Kalina Folk, a gwiazdą wieczoru był zespół Masters.

Imprezy urozmaicił kiermasz sztuki ludowej i wystawa wyrobów kowalskich. Do uatrakcyjnienia imprezy przyczyniła się również profesjonalna obsługa konferansjerska w wykonaniu Stanisława Jaskułki. Do późnego wieczora licznie zgromadzona publiczność przyglądała się pokazom kucia
w wykonaniu Katarzyny i Tomasza Pelpinskich,  Piotra Spallek, Kamila Dudy, Zdzisława Mejsaka oraz kowali z Czech i Węgier. Uczestnicy warsztatów – Zbigniew Skrupski oraz Marek Polanowski  do końca imprezy kuli pod kierunkiem Adama Stachowicza pracę wspólną w ramach pokazu „Kowalskie Dzieła Sztuki od projektu do realizacji” Impreza zakończyła się w późnych godzinach nocnych.